Türkiye’de Maaş Vergilendirmesi

Genel anlamda, Türk İş Kanunu’nun 32. maddesi ücreti şu şekilde tanımlamaktadır:

“Bir kişiye hizmeti karşılığında işveren veya diğer üçüncü taraflarca ödenen parasal tutar.”

Ücretin daha ayrıntılı bir tanımı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde yer almaktadır. Bu madde ücreti şu şekilde tanımlamaktadır:

“İşverene tabi ve işçilere hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, ücret zammı, avans, aidat, gündelik, prim, ikramiye gibi adlar altında veya gider karşılığı olarak ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti dolayısıyla ödenmemiş bulunması şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş olması ücretin mahiyetini değiştirmez.”

ÜCRET BİLEŞENLERİ

Türk İş Kanunu’nun 32. maddesine göre ücretin üç unsuru vardır: (1) ücret yapılan bir iş karşılığında ödenmelidir; (2) ücret işveren veya üçüncü bir kişi tarafından ödenmelidir; (3) ücret nakit olarak ödenmelidir.

Ücretin unsurları, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde (1) bir işverene tabi olmak, (2) belirli bir işyerine bağlı olarak çalışmak ve (3) yapılan herhangi bir hizmet karşılığı ücret almak olarak tanımlanmıştır.

MAAŞ VE ÜCRETLER İÇİN VERGI SÜRECİ

Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ücret olarak değerlendirilen her türlü ödeme gelir vergisine tabidir. Ücrete ek olarak, ödenekler, primler, yıllık ücretsiz hediyeler, hediyeler, tazminatlar ve diğer teşvik primleri gibi diğer ilgili gelirler de gelir vergisine tabidir. Vergiye tabi gelir, brüt tutardan izin verilen belirli harcamaların düşülmesi suretiyle hesaplanır. Bu indirimler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 63 ve 89(1) maddelerine göre yapılabilir:

(1) çeşitli yasa veya yönetmeliklere dayanan yasal bir kesinti,

(2) sosyal güvenlik kurumuna ödenen prim ve katkı payı.

Ayrıca, aşağıdaki yardımlar (tamamen veya kısmen) gelir vergisinden muaftır:

İşveren tarafından işyerinde ücretsiz yemek verilmesi şeklinde sağlanan menfaat gelir vergisinden muaftır. İşyerinde ücretsiz yemek verilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, yemek hizmetinin yemek fişi kullanımı gibi üçüncü bir kişi tarafından sağlandığı durumlarda gelir vergisi muafiyeti kanunda belirtilen günlük limite kadar uygulanacaktır (bu limit 287 sayılı Gelir Vergisi Tebliği 2017’ye göre 2017 yılında KDV hariç 14 TL’dir). İkinci durumda (yemek sağlayıcı kullanılması), işveren yemek bedelini doğrudan yemek biletlerini sağlayan Şirkete ödemek zorundadır.

Çalışanlara evlilik ve doğum nedeniyle ödenen menfaatler gelir vergisinden muaftır. Bu muafiyet, çalışanın iki aylık ücreti ile sınırlıdır. Bu sınırı aşan tutar gelir vergisine tabi olacaktır. “Çalışanlara çocuk yardımları için yapılan her türlü ödeme gelir vergisinden muaftır. Bu muafiyet en fazla iki çocuk için uygulanır ve kamu görevlileri tarafından alınan miktarla sınırlıdır.

SINIRLI VERGİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLAN BİR İŞVEREN TARAFINDAN ÖDENEN ÜCRETLERE UYGULANAN VERGİ MUAFİYETİ

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin 14. fıkrasına göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan limited şirketler tarafından istihdam edilen personel aşağıdaki hallerde gelir vergisinden muaftır

1. Ücret, dışarıda üretilen kazanç ve gelirle ödenir,
2. Ücret yabancı bir para biriminde ödeniyorsa ve
3. Ücret Türkiye’de kullanılmamaktadır.

Gelir vergisi kanunu (no. 193) sınırlı vergi yükümlülüğü ile tam vergi yükümlülüğü arasında ayrım yapmaktadır. Genel bir kural olarak, mukim vergi mükellefleri dünya çapındaki gelirleri için tam vergi mükellefiyetine tabidir. (Madde 3) Mukim olmayan vergi mükellefleri ise Türkiye’de elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilirler. Gelir vergisi kanununun amacı doğrultusunda, mukim vergi mükellefi, Türkiye’de yasal olarak ikamet eden ve bir takvim yılı içinde Türkiye’de art arda altı aydan fazla kalan kişidir.

ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ

Ücretliler için¹ Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere vergiden muaf bir asgari geçim indirimi bulunmaktadır. Ödenecek gelir vergisi (vergiye tabi gelir), gelir vergisinden asgari geçim indirimi düşülerek hesaplanır.

Hesaplama, çalışanın ücretine bakılmaksızın Türkiye’deki asgari ücret üzerinden yapılır. Asgari geçim indiriminin hesaplanmasında çalışanın aile yapısı ve medeni durumu dikkate alınır.

Hesaplama: Vergi mükellefi için %50, çalışmayan eş için %10, bakmakla yükümlü olunan ilk iki çocuğun her biri için %7,5 ve sonraki her çocuk için %5.

BRÜT MAAŞ:

Brüt maaş, Türk İş Kanununa göre bir çalışan tarafından kazanılan maaş miktarıdır.

Brüt Maaş = Net Maaş + Kesintiler Toplamı (Çalışan tarafından yatırılan Sosyal Güvenlik Primi (işsizlik sigortası dahil) + gelir vergisi + damga vergisi)

II- NET MAAŞ:

Net maaş, çalışanlar tarafından fiilen alınan maaş miktarıdır.

Net Maaş = Brüt Maaş – Kesintilerin Toplamı

III- İŞVEREN MALİYETİ:

İşveren, brüt ücrete ek olarak, işverenin sosyal güvenlik katkı payını ve işsizlik sigortası primlerini ödemekle yükümlüdür.

Çalışanın işverene toplam maliyeti = brüt maaş + işverenin sosyal güvenlik primi (işsizlik sigortası dahil)

IV-SOSYAL GÜVENLİK PRİMLERİ VE İŞSİZLİK SİGORTASI

Sosyal güvenlik primleri toplamı, Prime Esas Kazancın (işsizlik sigortası dahil) %37,5’idir. Toplamın %15’i çalışanın ödeneği olarak brüt maaşından kesilir ve prime esas kazancın %22,5’i ayrıca işveren ödeneği olarak hesaplanır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2020 yılı için taban ve tavan rakamları aşağıda yer almaktadır:

GELİR VERGİSİ:

Bir çalışanın elde ettiği ücret gelir vergisine tabidir ve işveren bu vergiyi çalışan adına kesmek ve vergi dairesine ödemekle yükümlüdür.

Gelir Vergisi Matrahı (vergiye tabi gelir) = Brüt Maaş – Sosyal Güvenlik Primi (çalışan tarafından ödenen)

Gelir Vergisi = Vergiye Tabi Gelir * Gelir Vergisi Oranı (%)

Gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde kullanılan tarife

Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde kullanılan tarife , 2020 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde kullanılmak üzere yeniden yapılandırılmıştır.

180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL, %27 üzeri
49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, %20 üzeri
22.000 TL’ye kadar %15

600.000 TL’nin 180.000 TL’si için 44.070 TL, %35’in üzerinde

600.000 TL’den fazla %40

DAMGA VERGİSİ

Damga vergisi brüt maaş üzerinden hesaplanır. Vergi oranı 0,00759’dur.

Damga Vergisi = Brüt Maaş * Damga Vergisi Oranı

YABANCI KİŞİLERE ÖDENECEK ASGARİ ÜCRET

İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarı, yabancının görevi ve yeterliliği ile uyumlu olmalıdır. Başvuru tarihi itibarıyla yürürlükte olan asgari ücret tutarı dikkate alındığında yabancıya ödenecek ücretin en az

1- Önceden izin talep eden üst düzey yöneticiler, pilotlar, mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı;

2- Birim veya şube müdürleri ile mimar ve mühendisler için asgari ücretin 4 katı

3- Uzmanlık ve beceri gerektiren bir iş yapanlar, öğretmenler ve psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı olarak çalışan yabancılar için asgari ücretin 3 katı;

4- Ev hizmetlerinde çalışan yabancılar için asgari ücret, yukarıda sayılanlar dışında bir meslek icra eden (satış elemanı, pazarlama – ihracat sorumlusu gibi) yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı;

5- Turizm animasyon organizasyon şirketinde akrobat ve benzeri olarak çalışan yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti olarak çalışan yabancılar için asgari ücretin 2 katı

Türkiye’de Çalışma Saatleri hakkında bilgi almak isterseniz buraya tıklayınız.