Türkiye’de Serbest Bölge şubesi kurmak, yabancı şirketlere ihracata yönelik faaliyetlerini yürütürken önemli vergi ve gümrük avantajlarından yararlanma imkânı sunar.
Serbest Bölgeler, çoğu ticari kural açısından gümrük hattı dışında sayılan ve yatırım, üretim ve ihracatı teşvik etmek amacıyla oluşturulmuş özel alanlardır.
Üretim yapan firmalar için ihracat kazançları üzerinden kurumlar vergisi muafiyeti, ayrıca KDV ve gümrük vergisi istisnaları, bu bölgelerde faaliyet göstermeyi son derece avantajlı hale getirir. Belirli lojistik ve hizmet faaliyetleri de tanımlı kapsamlar dahilinde istisnalardan yararlanabilir.
Neden Serbest Bölge Şubesi Kurmalısınız?
Yeni bir tüzel kişilik kurmak yerine şube açmak, yabancı şirketlerin ana şirket kimliğini koruyarak Türkiye’de faaliyet göstermesine olanak tanır. Bu yapı özellikle:
- İhracat ve ithalat işlemlerini etkin biçimde yönetmek,
- Depolama, montaj veya hafif üretim faaliyeti yürütmek,
- Serbest Bölge teşviklerinden yararlanmak,
- Vergi ve gümrük yükümlülüklerini optimize etmek
isteyen uluslararası firmalar için uygundur.
Serbest Bölgede faaliyet gösterebilmek için Ticaret Bakanlığı tarafından verilen Faaliyet Ruhsatı (Operating License) alınması zorunludur. Bu ruhsat, yapılacak faaliyet türünü ve süresini belirler.
Türkiye’de Serbest Bölge Şubesi Kuruluş Adımları
1. Bölge ve Tesis Seçimi
Türkiye’deki 18 aktif Serbest Bölge arasından sektörünüze, altyapıya ve lojistik konuma en uygun olanı seçin.
Bölge işletmecisiyle kira, arsa veya hazır tesis seçenekleri üzerinden ön anlaşma yapılır. Dosyanız daha sonra Serbest Bölge Müdürlüğü aracılığıyla Ticaret Bakanlığı’na gönderilir.
2. Faaliyet Ruhsatı Başvurusu
Resmî Faaliyet Ruhsatı Başvuru Formu doldurulur ve iş planı ile destekleyici belgelerle birlikte 5.000 ABD Doları (veya TL karşılığı) tutarındaki başvuru ücreti, Bakanlığın belirlediği Merkez Bankası hesabına yatırılır.
Ruhsat süreleri statüye göre değişmektedir:
- Kiracı firmalar: 15 yıl (üreticiler için 20 yıl)
- Yatırımcı firmalar: 30 yıl (üreticiler için 45 yıl)
3. Yönetim Kurulu Kararı ve Şirket Belgeleri
Ana şirket tarafından şube açılışı, sermaye tahsisi ve yetkilendirilmiş imza sahiplerinin atanmasına dair yönetim kurulu kararı alınır.
Genellikle şu belgeler talep edilir:
- Ana sözleşme,
- Faaliyet belgesi veya ticaret sicil özeti,
- İmza sirküleri ve gerektiğinde noter onaylı vekâletname.
Belgeler, bölge işletmecisine ve faaliyet türüne göre değişiklik gösterebilir.
4. Ticaret Sicili Tescili
Bakanlık ön onayı ve kira sözleşmesinin tamamlanmasının ardından, şube ilgili ilin Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil ettirilir.
Tescil işlemini takiben ilan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanır ve şube için vergi kimlik numarası alınır.
5. Serbest Bölge Sicil Defteri Kaydı
Faaliyet başlamadan önce, ruhsat sahibi tüm kullanıcıların Serbest Bölge Müdürlüğü Sicil Defteri’ne kaydedilmesi zorunludur.
Bu kayıt, ulusal ticaret sicilinden ayrı tutulur.
6. Gümrük ve SBİF/SEBİS Hazırlıkları
SBİF (Serbest Bölge İşlem Formu) süreçlerine hazırlık yapılmalı ve gerekiyorsa SEBİS veya ilgili gümrük bilgi sistemleriyle entegrasyon sağlanmalıdır.
Süre ve Beklentiler
- Bakanlık inceleme süresi: Tam dosya sunulması halinde ortalama 15–20 iş günü.
- Ticaret sicili ve vergi numarası işlemleri: Genellikle 1–3 iş günü içinde tamamlanır (yerel uygulamalara göre değişebilir).
Tahmini Maliyetler
- Faaliyet Ruhsatı Başvuru Ücreti: 5.000 ABD Doları (resmî)
- Kira veya arsa bedelleri: USD bazında belirlenir ve bölge işletmecisine göre değişir.
- Diğer giderler: Noter, tercüme, tescil ve danışmanlık ücretleri (vakaya göre değişir).
Ücretler ve prosedürler zamanla güncellenebildiğinden, bölge işletmecisi ve Bakanlıkla teyit edilmesi önerilir.
Vergi ve Gümrük Çerçevesi
Kurumlar Vergisi :
Serbest Bölgede üretilen malların ihracatından elde edilen kazançlar kurumlar vergisinden muaftır.
Ancak 1 Ocak 2025 itibarıyla, bölgede üretilip Türkiye içinde satılan mallar bu istisnadan yararlanamayacaktır.
Ücret Stopajı (Gelir Vergisi İstisnası):
Yıllık FOB satışlarının en az %85’i ihracat olan firmalarda, bölgede çalışan personelin ücretleri gelir vergisinden muaftır (muhtasar beyanname/terkin mekanizmasıyla uygulanır).
KDV ve Gümrük Uygulamaları:
- Türkiye’den Serbest Bölge’ye yapılan satışlar ihracat sayılır (KDV uygulanmaz).
- Serbest Bölge’den Türkiye’ye yapılan satışlar ithalat olarak değerlendirilir.
- Uygun işlemler için A.TR Dolaşım Belgeleri düzenlenebilir (Gümrük Birliği kuralları çerçevesinde).
Damga Vergisi ve Harçlar:
Serbest Bölge faaliyetlerine doğrudan ilişkin belgeler ve işlemler, damga vergisi ve bazı harçlardan muaftır (faaliyet türüne göre kapsam değişebilir).
Muhasebe ve Uyum
Serbest Bölge şubeleri, bölgedeki faaliyetleri için ayrı muhasebe kayıtları tutmak zorundadır.
Bölge dışı işlemlerle karıştırılmamalı; SBİF kayıtları, gümrük mutabakatları ve Türk finansal raporlama standartları (TFRS/IFRS) ile tam uyum sağlanmalıdır.
Neden ÖzbekCPA ile Çalışmalısınız?
ÖzbekCPA, uluslararası yatırımcılara Serbest Bölge başvurusundan faaliyete geçişe kadar her aşamada profesyonel destek sunar.
20 yılı aşkın deneyimimizle, Serbest Bölge, vergi ve ticaret mevzuatına tam uyum sağlarken, yatırımcıların teşviklerden maksimum düzeyde faydalanmasına yardımcı oluyoruz.
