İş Göremezlik Raporu
Çalışanların Hastalık İzinlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) Bildirilmesi
Türkiye’de iş göremezlikraporu (maluliyet raporu veya iş göremezlik raporu), bir kişinin hastalık, engellilik veya yaralanma nedeniyle çalışamadığını belgeleyen resmi bir tıbbi belgedir. Yetkili sağlık kurumları tarafından verilen bu rapor , sosyal güvenlik yardımlarına, engelli maaşlarına ve işyeri tazminatlarına erişim için gereklidir. İş göremezlik raporu alma sürecini, yasal gereklilikleri ve uygunluk kriterlerini anlamak, bireylerin Türk iş ve sosyal güvenlik yasaları kapsamındaki haklarını ve mali desteklerini güvence altına almalarına yardımcı olabilir.
İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?
Sigortalının her ay için 30 gün üzerinden SGK’ya bildirilmesi (devredilmesi) gerekmektedir.
-SGK için her ay 30 gün, her yıl 360 gün olarak kabul edilir.
-Hastalık, iş kazası, ücretsiz izin, devamsızlık ve sözleşmeye dayalı kısmi süreli çalışma hallerinde sigortalı SGK’ya 30 günden az bildirilir.
-Ayrıca, saat başı çalışma için aylık toplam çalışma saati, günlük çalışma saati olarak kabul edilen 7,5 saate bölünerek bir ayda çalışılan gün sayısı belirlenecektir.
-Eksik gün uygulamasının kötüye kullanılmasını önlemek için 506 sayılı Kanunun 79. maddesine göre “İşveren, ay içinde bazı iş günlerinde çalışmadığı ve ücret almadığı iddia edilen sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren her türlü bilgi ve belgeyi prim bildirgesine ekler.” Bu hüküm, sigortalının ay içinde 30 günden az çalıştığının yasal süresi içinde SGK’ya bildirilmesini gerektirmektedir.
Sigortalının ay içinde çalışmadığı günlerin SGK’ ya bildirilmesi
-Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde ay içinde 30 günden az çalışmış, bu nedenle ücreti ve gün sayısı eksik görünen sigortalılar varsa Ek 8 formu (örnek) ile eksik gün sayısı ve eksik ücretin nedenini belirten bir yazı SGK’ya verilmelidir.
-Ek 8 formu ve ilgili belgeler Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin verildiği süre içerisinde SGK’nın ilgili birimlerine teslim edilmelidir.
Sigortalının e-bildirge ile takip eden ayın sonuna kadar SGK’ya teslim ettiği aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün varsa, bu durumda verilen süre içinde Ek 8 ve eki belgelerle birlikte doğrudan teslim edilmesi veya iadeli taahhütlü mektupla SGK’ya gönderilmesi gerekmektedir.
Eksik gün bildirim nedenleri
-Sigortalının hastalık izni kullandığına dair işyeri hekimi veya resmi sağlık kurumu tarafından düzenlenmiş doktor raporu
-Sigortalının ücretsiz izne ayrıldığını gösteren izin belgesi;
-Sigortalının disiplin cezası aldığını, gözaltına alındığını ve tutuklandığını gösteren her türlü belge;
-Yarı zamanlı çalışma için yazılı bir iş sözleşmesi,
-Grev, lokavt, normal hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler vb. nedenlerle ticari faaliyetlerin durdurulduğunu veya kesintiye uğradığını gösteren ilgili makamlarca düzenlenmiş yazının bir kopyası.
Eksik gün bildirim gerekçelerinin belirtilen süre dışında ibraz edilmesi halinde:
– Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’nin teslim edilmesi gereken aydan sonra teslim edilmesi halinde bu belge işleme alınmaz.
– İşverenin Ek 8 ve eki belgeleri yasal süresi içinde SGK’ya vermemesi ve bu işveren tarafından verilen belgelerin geçerli sayılması halinde, bu işverenden aylık prim ve hizmet belgesi veya sosyal güvenlik destek primi bordrosu istenir.
-İstenen ek prim belgelerinin verilen süre içinde verilmemesi halinde idari para cezası uygulanır.
-Verilen süre içinde verilmeyen her bir ek aylık prim ve hizmet belgesi veya sosyal güvenlik destek primi bordrosu için idari para cezası uygulanır.
Eksik Gün Bildiriminde Ay Hesaplaması
-Açık bir hüküm olmamasına rağmen, kısıtlı günler eksik günlerin bildirildiği ay için hesaplanır.
-Örnek: Şubat ayı dahil 30 gün süren aylarda sorun yoktur ancak 31 gün süren aylar için kısıtlı gün hesaplaması yapılacaktır. Sigortalı bir işçinin Ağustos ayında 10 gün istirahat etmesi halinde, SGK’ya bildirilmesi gereken gün sayısı 21 gün olacaktır (31 gün – istirahat süresi).
-Sigortalı işçi istirahatli olduğu için hafta tatiline hak kazanamıyorsa (394 sayılı Hafta Tatili Kanunu uyarınca), bu durum Ek 8 formunda da açıklanmalıdır.
İstirahat günleri için sigortalı adına prim ödenebilir mi?
İstirahatli olan sigortalı işçi adına sigorta primi ödenip ödenmeyeceği konusunda 506 sayılı Kanun ve İş Kanununda açık bir hüküm bulunmamakla birlikte genel uygulama sigortalının istirahatli olduğu günler için prim ve gün bildirilmemesi yönündedir.
-İstirahatli olduğu günlerde SGK’ya başvuran sigortalı çalışmadığı günler için iş göremezlik ödeneği alır.
-Ancak işveren, sigortalının sosyal güvenlik ve parasal hak kaybına uğramaması için sağlık sorunları nedeniyle çalışmadığı günler için sigortalıya bir ödeme yaparsa, bu ödemenin sigorta primine ve gün sayısına dahil edilmesi gerekmektedir.
-Sigortalı işçiye hastalık izni kullandığı günler için tam ücret ödeyen işveren, dilerse sigortalının SGK’dan aldığı hastalık ödeneğini talep edebilir.
Sigortalı Dinlenme Günlerinde Çalışırsa Ne Olur?
-Hem İş Kanunu hem de Sosyal Güvenlik Kanunu, doktor raporuna rağmen çalışan bir işçinin tedavisinin gecikmesinden kaynaklanan sonuçlardan işvereni sorumlu tutmaktadır.
-Sağlık raporuna rağmen işçinin çalışması ve bunun sonucunda sağlık durumunun kötüleşmesi veya tedavi süresinin uzaması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan sağlık giderlerinin tamamı işverenden tahsil edilir. Bu nedenle, istirahatli olan bir çalışanın çalışmasına izin verilmemelidir.
Sağlık raporlarının sisteme girilmesi
Bilindiği üzere kanun geçici iş göremezlik ödeneği alabilmek için işçinin istirahatli olduğu günlerde çalışmamasını şart koşmaktadır.
Sigortalı işçinin istirahatli olduğu günlerde çalışmadığının belgelendirilebilmesi için “Çalışılmadığına Dair Bildirim “in en geç istirahatin sona erdiği tarih de dahil olmak üzere aylık prim ve hizmet belgesinin verildiği ayın 23. gününe kadar sisteme girilmesi gerekmektedir.
Örneğin 09-13 Mart 2015 tarihleri arasında istirahatli olan bir sigortalının istirahat süresi Mart ayında bittiği için aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken 23 Nisan tarihine kadar SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.
İşveren tarafından sigortalı işçinin istirahat raporu alıp almadığının sorgulanmak istenmesi halinde SGK’nın “MEDİKAL ÖDEMELER SİSTEMİ” penceresinde “İşverenin geçici iş göremezlik işlemleri” bölümünde yer alan “Raporları TC Kimlik Numaralarına Göre Ara” butonuna tıklanarak kişi bazında, “Raporları Tarihlere Göre Ara” butonuna tıklanarak ise bir işyerinde çalışan tüm personel için arama yapılabilmektedir. Bazı sigortalıların rapor aldıkları halde işverene bildirmedikleri, bu durumun ileride işvereni zor durumda bırakabileceği (idari para cezası ödemek gibi) göz önünde bulundurularak, söz konusu sorgulamanın cari aya ait aylık prim ve hizmet belgesi onaylanmadan önce yapılması faydalı olacaktır.
Ayrıca, işveren hastalık izninde olan işçinin çalışmadığını “Çalışmama Bildirimi” girerek sisteme bildirir ve “ONAYLA” tuşuna tıklarsa, işçinin hastalık izninde olduğu süre onaylanarak Sistemdeki “Onaylanan Raporlar” bölümüne aktarılacaktır.
Manuel olarak girme
Bilindiği üzere sağlık kurumları tarafından onaylanan raporlar elektronik ortamda işveren sistemine iletilmektedir. Ancak sayısı çok az olmakla birlikte bazı raporlar işveren ekranında görünmemektedir.
Bu durumda raporun elektronik ortamda sisteme girilememesi halinde ekranda “Manuel çalışılmadı bildirimi” ile girilmesi mümkündür
