Vergi Denetim Kurulu tarafından alınan karar doğrultusunda, 1 Ekim 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek uygulama kapsamında, sahte belge (sahte fatura) kullanan mükelleflerin “bilmeden kullandım” yönündeki savunmaları artık kabul edilmeyecektir. Düzenlenecek vergi inceleme raporlarında, bu belgeleri kayıtlara alan tüm mükellefler “bilerek kullanmış” sayılacaktır.
Bu düzenleme, sahte belge ile mücadele konusunda devletin kararlılığını ortaya koymakla birlikte, dürüst mükellefler açısından yeni risk ve sorumluluklar doğurmaktadır.
Hukuki Çerçeve
Vergi Usul Kanunu
- VUK m. 359 uyarınca sahte belge düzenleme ve kullanma fiilleri vergi kaçakçılığı kapsamında değerlendirilmekte olup, üç kat vergi ziyaı cezası uygulanmaktadır.
- Yeni uygulama ile birlikte, belgenin sahteliğini bilmediğini ileri süren mükelleflerin bu savunmaları dikkate alınmayacaktır.
Türk Ceza Kanunu
- TCK’da düzenlenen resmî belgede sahtecilik ve özel belgede sahtecilik hükümleri uyarınca, sahte belge düzenleyen veya kullanan kişiler hapis cezası ile sorumludur.
- Bu durum, vergi cezalarının yanı sıra cezai sorumluluk da doğurmaktadır.
Tartışmalı Yönler
Bir belgenin sahte olup olmadığını tespit etme yetkisi yalnızca vergi inceleme elemanlarına aittir. Mükelleflerin, kendilerine ibraz edilen belgelerin gerçekliğini araştırma konusunda ne kanuni bir yetkisi ne de yeterli uzmanlığı bulunmaktadır.
Ayrıca, mükellefler KDV Genel Tebliği’nde öngörülen yükümlülükleri (ödemenin banka aracılığıyla yapılması, sevk ve taşıma irsaliyeleri, ambar fişleri, kantar fişleri vb.) eksiksiz yerine getirmiş olsalar dahi, vergi dairelerinin bu belgeleri çoğu zaman yeterli görmediği ve KDV’nin mükelleften tahsil edildiği uygulamada görülmektedir.
Muhtemel Sonuçlar
Mükellefler Açısından
- Üç kat vergi ziyaı cezası,
- Kaçakçılık fiilleri kapsamında hapis tehdidi,
- Ticari faaliyetlerde artan riskler ve belirsizlikler.
Vergi İdaresi Açısından
- Yargıda artan dava yükü,
- Uygulamada ortaya çıkabilecek adaletsizlikler,
- Dürüst mükellef ve meslek mensuplarının mağduriyet ihtimali.
Mükellefler İçin Öneriler
Tedarikçi Seçimi ve İş Ortağı Kontrolleri
- Tedarikçi seçiminde azami özen gösteriniz.
- Çalışacağınız firmaların vergi kimlik numaralarını ve faaliyetlerini sorgulayınız.
- Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan riskli mükellef listelerini düzenli takip ediniz.
- Ticari ilişkilerinizi mutlaka yazılı sözleşmeler ile güvence altına alınız.
Belge ve İşlem Güvenceleri
- Faturaları sevk irsaliyesi, taşıma belgeleri ve sözleşmelerle destekleyiniz.
- e-Fatura ve e-Arşiv belgelerini dijital doğrulama araçlarıyla kontrol ediniz.
- Şüpheli durumlarda meslek mensuplarınıza danışınız.
Risk Yönetimi ve İç Denetim
- Ticari ilişkinin gerçekliğini gösteren kanıtları (sözleşme, sevk irsaliyesi, banka dekontu vb.) saklayınız.
- İç denetim prosedürleri oluşturunuz; mal ve faturanın farklı firmalardan gelmesine izin vermeyiniz.
- Büyük ölçekli alımlarda çift onay sistemi kullanınız ve belgeleri eksiksiz arşivleyiniz.
1 Ekim 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek olan bu düzenleme, sahte belge ile mücadelede önemli bir dönüm noktasıdır. Ancak, dürüst mükelleflerin korunabilmesi için, “bilerek kullandı” varsayımı yerine somut delillere dayalı, objektif ve şeffaf bir süreç işletilmesi büyük önem arz etmektedir.
Aksi takdirde, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede beklenen kalıcı başarı sağlanamayacak, yeni mağduriyetlerin doğması muhtemel olacaktır.
