Türkiye’de kurumlar vergisi, yerleşik ve yerleşik olmayan şirketlere %20 oranında uygulanır. Türkiye’deki şirketler, vergi yükümlülüklerine göre sınırlı vergi mükellefi veya sınırsız vergi mükellefi olarak sınıflandırılır.
Yerleşik ve Yerleşik Olmayan Vergi Mükellefleri
- Sınırsız vergi mükellefleri: Yasal merkezleri veya fiili iş merkezleri Türkiye’de bulunan şirketler, dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergiye tabidir.
- Sınırlı vergi mükellefleri: Merkezleri Türkiye’de bulunmayan ancak Türkiye’de gelir elde eden şirketler, yalnızca Türkiye kaynaklı gelirleri üzerinden vergilendirilir.
- Türkiye’deki yabancı sermayeli bağlı ortaklıklar sınırsız vergi mükellefi olarak kabul edilirken, yabancı şubeler sınırlı vergi mükellefi olarak kabul edilir.
Vergi Yılı ve Beyanname
- Standart vergi yılı takvim yılını takip eder.
- Şirketler, Maliye Bakanlığı’na özel mali dönem için başvurabilirler.
- Kurumlar vergisi beyannameleri, takip eden yılın 25 Nisan tarihine kadar verilmeli ve vergiler Nisan ayında ödenmelidir.
- Peşin vergi ödemeleri üç ayda bir yapılır ve nihai vergi yükümlülüğünden mahsup edilir.
Vergiye Tabi Gelir
- Ticari faaliyetlerden elde edilen tüm karlar vergiye tabi gelire dahildir.
- Nitelikli katılımlardan elde edilen temettüler, katılım muafiyeti kapsamında muaf tutulabilir.
- İş faaliyetleri için yapılan harcamalar genellikle indirilebilir.
Sermaye Kazançları Vergisi
- Sermaye kazançları, olağan gelir olarak vergilendirilir.
- Aşağıdaki durumlarda, yurt içi katılımların satışından elde edilen sermaye kazançlarına %75 muafiyet uygulanır:
- Varlık en az iki yıl boyunca elde tutulmuşsa.
- Kazanç, beş yıl boyunca özel bir yedek hesapta kaydedilir.
- Kazanç başka bir hesaba aktarılmamışsa (sermaye enjeksiyonu hariç).
- Satış bedeli, satışın ardından ikinci yılın sonuna kadar tahsil edilmişse.
- Bir şirket, vergiden muaf sermaye kazancının elde edilmesinden sonraki beş yıl içinde tasfiye edilirse, muafiyet iptalanır ve vergiler ile ceza ve faizler ödenmek zorundadır.
Vergi Zararları
- Zararlar beş yıl boyunca ileriye taşınabilir, ancak tasfiye durumu hariç geriye taşınamaz.
Yabancı Vergi Kredisi
- Ödenen yabancı vergiler, Türk vergi yükümlülüğüne kadar Türk kurumlar vergisinden mahsup edilebilir.
- Kullanılmayan yabancı vergi kredileri üç yıl boyunca ileriye taşınabilir.
- Yabancı vergi ödemeleri, vergilendirmenin yapıldığı ülkedeki Türk konsolosluğu tarafından onaylanan makbuzlarla desteklenmelidir.
Katılım Muafiyeti
- Yerleşik şirketlerin diğer Türk şirketlerinden aldığı temettüler kurumlar vergisinden muaftır.
- Yurt dışı yerleşik şirketlerden alınan temettüler aşağıdaki durumlarda muaftır:
- Yabancı ödeme yapan bir anonim şirket veya limited şirket ise.
- Türk şirketi en az bir yıl boyunca yabancı kuruluşun en az %10 hissesine sahipse.
- Yabancı şirketin kurumlar vergisi oranı en az %15 (veya finans şirketleri için %20) ise.
- Temettüler vergi beyannamesi son tarihinden önce Türkiye’ye havale edilirse.
Holding Şirketi Rejimi
Bir Türk şirketi, aşağıdaki koşulları sağladığında uluslararası holding şirketi olarak nitelendirilir:
- Anonim Şirket (A.Ş.) olması.
- Varlıklarının en az %75’inin (nakit hariç) en az bir yıl boyunca elde tutulan yabancı katılımlar olması.
- Her bir yabancı katılımın en az %10’una sahip olması.
- Yabancı katılımların şirketler veya limited şirketler olması.
En az iki yıl elde tutulan yabancı katılımların satışından elde edilen sermaye kazançları kurumlar vergisinden muaftır.
Vergi Teşvikleri
- Ar-Ge Vergi İndirimi: Nitelikli Ar-Ge faaliyetleri gerçekleştiren şirketler, Ar-Ge giderlerinin %100’ünü indirilebilir.
- Serbest Ticaret Bölgeleri (STB): 6 Şubat 2004 tarihinden önce lisans almış imalat şirketleri, vergi muafiyetlerinden yararlanır.
- Yatırım Teşvikleri: Belirli bölgeler ve sektörler için %90’a kadar kurumlar vergisi indirimi uygulanır.
Stopaj Oranları
- Yurt dışı yerleşiklere ödenen temettüler: %15
- Kredilerin faizi: Bankalar ve finansal kuruluşlar için %0, diğerleri için %10
- Telif hakları ve mesleki ücretler: %20
- Şube havale vergisi: Merkez ofise havale edilen kârlar üzerinden %15
Diğer Kurum Vergileri
- Maaş vergisi: Maaşlardan kaynakta kesilir (%15–%35 arasında artan oranlar).
- Gayrimenkul vergisi: %0,1–%0,3, büyük şehirlerde iki katına çıkar.
- Sosyal güvenlik katkı payları: İşveren: %19,5–%25, Çalışan: %14.
- Damga vergisi: %0,75–%0,6, belgeye bağlı olarak.
- Bankacılık ve sigorta işlem vergisi: %5.
Vergi Kaçakçılığıyla Mücadele Kuralları
- Transfer Fiyatlandırması: İlişkili taraflar arasındaki işlemler OECD kurallarına uymak zorundadır.
- Zayıf Sermayeleşme: İlişkili tarafların verdiği krediler 3:1 borç-özkaynak oranını aşarsa, gizli kar dağıtımı olarak yeniden sınıflandırılır ve %15 stopaj vergisine tabidir.
- Kontrollü Yabancı Şirket (CFC) Kuralları: Yabancı şirket karları aşağıdaki durumlarda Türkiye’de vergilendirilebilir:
- Türk şirketi yabancı kuruluşun en az %50 hissesine sahiptir.
- Gelirin en az %25’i pasifdir (temettü, faiz vb.).
- Yabancı vergi oranı %10’un altındadır.
- Yıllık gelir 100.000 TRY‘yi aşmaktadır.
Vergi Uyumu ve Cezalar
- Kurumlar vergisi beyannameleri: 25 Nisan‘a kadar (takvim yılı vergi mükellefleri için).
- Üç aylık peşin vergi: Çeyreğin bitiminden sonraki ikinci ayın 17’sinde ödenmelidir.
- Gecikmiş ödemeler: Aylık %1,95 faiz.
- Uygunsuzluk cezaları: Beyanname vermeme, hesap tutmama veya faturaları doğru düzenlememe durumlarında uygulanır.
Ön Kararlar
- Vergi mükellefleri, vergi konularında ön karar talep edebilirler.
- Ön fiyatlandırma anlaşmaları (APA) mümkündür, ancak ikili/çok taraflı prosedürler hala belirsizdir.
Türkiye, katılım muafiyetleri, Ar-Ge teşvikleri ve serbest ticaret bölgesi avantajları dahil olmak üzere rekabetçi bir kurumlar vergisi rejimi sunmaktadır. Ancak, şirketler uyumluluğu korumak için transfer fiyatlandırması, zayıf sermayelendirme ve CFC düzenlemelerini dikkatli bir şekilde yönetmelidir. Uygun vergi planlaması ve uzman rehberliği, işletmelerin Türk vergi kanunlarına uygun kalarak vergi yükümlülüklerini optimize etmelerine yardımcı olabilir.
Türkiye’deki kurumlar vergisi, yerli ve yabancı işletmeler için hem fırsatlar hem de karmaşıklıklar sunmaktadır. Rekabetçi %20 vergi oranı, çeşitli muafiyetler ve yatırım teşvikleri ile Türkiye, kurumsal faaliyetler için cazip bir yargı alanı olmaya devam etmektedir. Ancak, katılım muafiyetleri, sermaye kazançları, vergi kaçakçılığı önleme tedbirleri ve uluslararası vergilendirme ile ilgili ayrıntılı kuralları takip etmek, dikkatli bir planlama gerektirir. Deneyimli vergi danışmanlarıyla çalışmak, şirketlerin uyumluluğu sağlamasına, vergi pozisyonlarını optimize etmesine ve Türkiye’nin kurumlar vergisi rejiminden tam olarak yararlanmasına yardımcı olabilir. Şirketinizin özel ihtiyaçlarını görüşmek ve Türkiye’nin kurumlar vergisi sistemini güvenle yönlendirmek için bizimle iletişime geçin.
