Kişi Türkiye’den hiçbir ücret, maaş, harcırah veya ödeme almayacaksa ve yalnızca ana firma adına, şirket içi bilgi/teknik eğitim vermek için geçici süreyle Türkiye’ye geliyorsa, durum netleşir. Bu senaryoda uygulanacak doğru yasal prosedür aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.
ANA FİRMADAN GELİP TÜRKİYE’DEKİ ALT FİRMA PERSONELİNE EĞİTİM VERECEK (ÜCRETSİZ GÖREVLENDİRME)
1) Faaliyet Türü
Bu kişi Türkiye’de bir gelir elde etmeden, yalnızca bilgi/teknik transferi amaçlı eğitim veriyorsa, Türk mevzuatında bu “çalışma izni muafiyeti kapsamında geçici görevlendirme” olarak değerlendirilir. Yani çalışma izni alınmaz, ama muafiyet bildirimi yapılır.
2) Hukuki Dayanak
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun – Madde 55 (ç) uyarınca:
“Türkiye’de ikamet eden bir firmaya, belirli bir işte kullanılacak makine, teçhizat veya sistemlerin montajı, bakımı, onarımı, eğitimi veya kullanımıyla ilgili olarak 90 günü geçmemek üzere gelen yabancılar çalışma izninden muaftır.”
Dolayısıyla:
- Eğitim verme süresi 90 günden az ise, çalışma izni gerekmez.
- Ancak “çalışma izni muafiyeti bildirimi” yapılmalıdır.
3) Uygulanacak Prosedür (90 GÜN ALTI)
- Giriş vizesi: Japon vatandaşları Türkiye’ye vizesiz olarak 90 güne kadar giriş yapabilir. Dolayısıyla ayrıca vizeye gerek yoktur.
- Muafiyet Bildirimi: Türkiye’deki şirket, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sistemine (e-Devlet üzerinden) “Çalışma İzni Muafiyeti Bildirimi” yapar.
- Sebep: Ana firmadan görevlendirme ile eğitim amaçlı kısa süreli çalışma muafiyeti
- Süre: Örneğin “01.11.2025 – 25.11.2025” gibi net tarih aralığı
- Gerekli Belgeler:
- Pasaport kopyası
- Japonya’daki ana firmadan yazılmış görevlendirme mektubu (assignment letter)
- Türkiye’deki alt firmanın davet mektubu
- Eğitim konusu ve yeri bilgisi
- Sonuç: Bu bildirimle birlikte kişi, Türkiye’de yasal olarak 90 güne kadar eğitim verebilir. Ayrı bir ikamet izni veya çalışma izni gerekmez.
4) EĞİTİM SÜRESİ 90 GÜNÜ AŞACAKSA NE OLUR?
Bu durumda artık kişi, çalışma izni muafiyeti kapsamında sayılamaz. Yani kişi Türkiye’de kalış süresi 90 günü geçtiğinde, bu eğitim faaliyeti fiilen bir çalışma faaliyeti sayılır ve çalışma izni alınması zorunlu hale gelir.
Dayanak
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili yönetmeliklere göre, “90 günü aşan süreyle Türkiye’de faaliyette bulunacak tüm yabancılar, çalışma izni almak zorundadır.”
Bu nedenle kişi eğitim vermeye devam edecekse, süreç şu şekilde ilerler:
A) Çalışma Vizesi Başvurusu (Yurtdışında)
- Başvuru yeri: Japonya’daki Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği veya Başkonsolosluğu (Tokyo veya Osaka).
- Başvuru türü: “Çalışma vizesi – şirket içi görevlendirme (intra-company transfer)”
- Gerekli belgeler:
- Pasaport (en az 6 ay geçerli)
- 1 adet biyometrik fotoğraf
- Japonya’daki ana firmadan görevlendirme mektubu
- Türkiye’deki alt firmadan davet mektubu
- Eğitim süresi ve konusu açıklaması
- Konsolosluğun istediği diğer belgeler (örn. diploma veya CV)
B) Çalışma İzni Başvurusu (Türkiye’deki Firma Tarafından)
- Türkiye’deki alt firma, Elektronik Çalışma İzni Başvurusu yapar.
- Gerekli belgeler:
- Türkiye’deki şirketin: Ticaret Sicil Gazetesi, Vergi Levhası, İmza sirküleri
- Japonya’daki şirketin: Görevlendirme mektubu, Faaliyet belgesi
- Kişiye ait: Pasaport kopyası, Diploma veya eğitim belgesi, Fotoğraf
- Bakanlık incelemesi genelde 30 gün içinde tamamlanır.
- Onaylandığında kişi artık Türkiye’de yasal olarak eğitim verebilir.
C) Çalışma İzni = İkamet İzni
Bu durumda verilen çalışma izni aynı zamanda ikamet izni yerine geçer. Yani kişi ayrıca Göç İdaresi’nden oturum izni almak zorunda değildir. Çalışma izni kartı (resmî kimlik kartı formatındadır) hem çalışma hem de ikamet hakkı sağlar.
D) Süre
İlk çalışma izni genellikle 1 yıl için verilir, ardından 2 ve 3 yıllık sürelerle uzatılabilir.
5) VİZE VE İKAMET DURUMU
| Süre | Türkiye’ye Giriş Şekli | Gerekli İşlem | Açıklama |
|---|---|---|---|
| 0–90 gün | Japonya vatandaşları için vizesiz giriş | Çalışma izni muafiyeti bildirimi yapılır | Eğitim verme süresi 90 günü geçmezse yeterlidir. |
| > 90 gün | Japonya’daki Türk Konsolosluğu’ndan çalışma vizesi alınır | Türkiye’deki firma çalışma izni başvurusu yapar | Bu izin ikamet izni yerine geçer. |
Kısa Süreli (0–90 Gün)
- Japon vatandaşları 180 günlük dönem içinde 90 güne kadar vizesiz kalabilir.
- Kişi eğitim süresi boyunca çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilir.
- Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra, Türkiye’deki firma sadece Çalışma Bakanlığı sistemine “muafiyet bildirimi” yapar.
- Bu durumda ikamet izni gerekmez.
Uzun Süreli (90 Gün Üstü)
- Japon vatandaşı önce çalışma vizesiyle giriş yapar.
- Türkiye’deki firma, çalışma izni başvurusunu tamamlar.
- Çalışma izni onaylandığında, kişi hem çalışabilir hem de oturum hakkı kazanır.
- Yani ayrıca Göç İdaresi’ne ikamet izni başvurusu yapılmaz.
Önemli Noktalar
- Türkiye’de kalış süresi, vize veya çalışma izninde yazan tarihlerle sınırlıdır.
- Herhangi bir ücret Türkiye’den ödenmediği için vergi veya SGK yükümlülüğü doğmaz.
- Ancak kişi Türkiye’de fiilen 90 günden uzun kalırsa, yalnızca “vizesiz giriş” statüsünde kalamaz — çalışma vizesi almak zorundadır.
6) Belgeler için Kontrol Listesi
- Pasaport kopyası (kimlik sayfası + giriş damgaları)
- Ana firma görevlendirme mektubu (tarih, konu, süre net)
- Türkiye’deki şirket davet mektubu (eğitim yeri/konusu/takvimi)
- Eğitim programı (gün-gün veya hafta-hafta)
- Muafiyet bildirimi çıktısı / başvuru teyidi
- (90 gün üstü için) Vize başvuru çıktıları + Çalışma izni onayı/kartı
7) Uyum ve Kayıt Düzeni Açısından Tavsiyeler
- Belgelendirme: Görevlendirme ve davet mektuplarında amaç (eğitim), yer, kapsam ve süre açık yazılmalıdır.
- Tarihsel tutarlılık: Bilet, konaklama ve eğitim programı tarihlerinin muafiyet bildirimindeki tarihlerle uyumlu olması gerekir.
- Ödeme akışı: Türkiye’den herhangi bir ödeme yapılmayacaksa, bu husus iç yazışmalarda ve gerekirse sözleşmesel belgelerde belirtilmelidir.
- SGK ve vergi: Türkiye’de ücret akışı yoksa genelde SGK/gelir vergisi yükümlülüğü doğmaz; ancak fiilî çalışma ile sürenin uzaması bu değerlendirmeyi etkileyebileceğinden ön teyit önerilir.
- Süre planlaması: Birden fazla kısa ziyaret planı varsa kümülatif 90 günlük süre ve 180 gün kuralı göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu çerçevenin başvuru/uygulama adımlarını, belge setlerinin hazırlanmasını ve e-Devlet üzerinden muafiyet bildirimi sürecini sizin adınıza yönetebiliriz. Ozbekcpa üzerinden bize ulaşabilirsiniz.
