GELIR VERGISI :

Gelir Vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife:

Türkiye Cumhuriyeti her yıl yeni belirlenen oranları açıklamaktadır. Verilen linkten yeni oranlara ulaşabilirsiniz.

Türkiye’de ücret, 4857 sayılı İş Kanunu ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda tanımlanmış olup, bu kanunlarda yer alan ücret tanımları genel anlamıyla aşağıda açıklanmıştır. Ücret, İş Kanunu’nun 32. Maddesinde aşağıdaki gibi tanımlanmıştır;

“Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.”

Ücretin vergi kanunlarında yer alan ve vergilendirilmesine yönelik daha detaylı tanımı ise, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. Maddesinde düzenlenmektedir. Buna göre, ücret aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır;

“Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır:

1. 23’üncü maddenin 11 numaralı bendine göre istisna dışında kalan emeklilik, malüliyet, dul ve yetim aylıkları;

2. Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler;

3. Türkiye Büyük Millet Meclisi, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzeyen diğer kimselere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

4. Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

5. (3239 sayılı Kanunun 53’üncü maddesiyle değişen bent) Bilirkişilere, resmî arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

6. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.”

ÜCRETİ OLUŞTURAN UNSURLAR

İş Kanunun 32. Maddesine göre ücretin üç bileşeni vardır; (1) ücret yapılan işin karşılığı olarak ödenmelidir (2) ücret, bir işveren veya bir üçüncü tarafça ödenmelidir, (3) ücret para para ile ödenen tutardır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. Maddesinde tanımlanan ücretin üç ana unsuru bulunmaktaır. (1) bir işverene tabi olma, (2) belli bir işyerine bağlı olma, (3) ücretin karşılığı olarak bir ödemenin yapılmış olması şeklinde tanımlanmıştır.

ÜCRET SAYILAN ÖDEMELER

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu 61/1. Maddesinde ücretin genel tanımı yapılmıştır. İlgili bu madde de görüleceği üzere, ücret gelirini meydana getiren üç temel unsurun bir arada bulunmadığı bazı ödemelerin de ücret olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır. Bunun yanı sıra, GVK ve diğer bazı kanunlarda yer alan çeşitli hükümlerde, yapılan bazı ödemelerin de ücret oldğu düzenlenmiştir. Bütün kanunlarda olduğu gibi ücrette de bazı isistisna ve muafiyetler mevcuttur.

ÜCRETLERDE İSTİSNA VE MUAFIYETLER

Gelir Vergisi Kanunu bazı ücretleri gelir vergisinden istisna ederken, bazı ücret geliri elde eden kişileri de muaf kılmıştır. Yani kanun koyucu irade bazı ücretleri verginin konusu itibarıyla, bazılarını da elde edenler bakımından verginin dışında bırakmıştır. Bu ücretliler ve ücretlerin bazıları aşağıdaki gibidir.

1- Diplomat muaflığı ( GVK md. 15).

2- Köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000’i aşmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhasıran el ile dokunan halı ve kilim imal eden işletmelerde çalışan işçilerin ücretleri (GVK md.23/1).

3- Gelir Vergisi’nden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri (GVK md.23/2).

4- Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri (GVK md.23/3).

5- Köy muhtarları ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma bekçilerinin ücretleri (GVK md.23/5).

6- Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir) (GVK md.23/6).

7- Sanat okulları ile bu mahiyetteki enstitülerde, ceza ve ıslahevlerinde, darülacezelerin atelyelerinde çalışan öğrencilere, hükümlü ve tutuklulara ve düşkünlere verilen ücretler (GVK md.23/7).

8- Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin (296 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2017 yılında uygulanmak üzere 14 TL.) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakten yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.) (GVK md.23/8).

9- Genel olarak maden işletmelerinde ve fabrikalarda çalışan işçilere ve özel kanunlarına göre barındırılması gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunların aydınlatılması, ısıtılması ve suyunun temini suretiyle sağlanan menfaatler ile mülkiyeti işverene ait brüt alanı 100 m2yi aşmayan konutların hizmet erbabına mesken olarak tahsisi suretiyle sağlanan menfaatler (Bu konutların 100 m2’yi aşması halinde, aşan kısma isabet eden menfaat için bu istisna hükmü uygulanmaz) (GVK md.23/9).

10- Hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri (GVK md.23/10).

11- Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen emekli, malûliyet, dul ve yetim aylıkları (506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen aylıkların toplamı, en yüksek Devlet memuruna (6728 sayılı kanunun 12 nci maddesiyle değişen ibare;Yürürlük 01.09.2016) çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Genel, katma ve özel bütçelerden ödenen bu nevi aylıklar dahil) (GVK md.23/11).

12- 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununa tabi çırakların asgari ücreti aşmayan ücretleri. (GVK md.23/12).

13- Yabancı ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen emekli, malûliyet, dul ve yetim aylıkları (GVK md.23/13).

14- a) Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler. b) Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler (GVK md.23/14).

15- Yüz ve daha aşağı sayıda işçi çalıştıran işyerlerinde bir, yüzden fazla işçi çalıştıran işyerlerinde iki, amatör sporcu çalıştıranların, her yıl millî müsabakalara iştirak ettiklerinin belgelenmesi ve bu amatör sporculara ödenen ücretler. (Asgari ücretin iki katını aşmamak kaydıyla) (GVK md.23/15).

16- GVK’nın diğer maddelerinde de istisnalar mevcut olup, bunlar da 24-30 maddeler arasında düzenlenmiştir. Ayrıca diğer özel kanunlarda da çeşitli istisna ve indirimlerin mevcut olduğunun bilinmesi gerekir. ( Örneğin; 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekleme Hakkında Kanun)

ÜCRETİN TESPİT ŞEKLİ ve VERGİLENDİRİLMESİ

Türkiye’de ücret vergilendirme ve tespit şekli olarak gerçek ücretler ve diğer ücretler omak üzere ikiye ayrılmıştır.

Türk vergi sisteminde vergi gelirin gerçek ve safi tutarı üzerinden alındığı için, ücrettten vergi alınması konusunda da mümkün olduğunca gelirin gerçek miktarının tespit edilmesine önem verilmiş ve ücretin vergilendirilmesinde de prensip olarak gerçek usul Kabul edilmiştir.

Gerçek Ücretler; GVK’nın 64’üncü maddesinde belirtilen “Diğer Ücretler” kapsamı dışında kalan ücretler gerçek usule tabi olarak vergilendirilir.

GVK’nın 63’üncü maddesi hükmüne göre, ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan yararlar toplamından bazı indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır. Bu indirimler şunlardır;

· Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri.

· Sosyal güvenlik ve destekleme primi.

· OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler.

· Hayat sigortası primleri.

· Şahıs sigortası primleri.

· İşçi sendikalarına ödenen aidatlar.

· İşsizlik sigortası primleri.

· Asgari geçim indirimi.

· Engellilik indirimi.

Bu indirimler içerisinde önem arz eden “ asgari geçim indirimi” ve “ engellilik indirimine” kısaca değinmek gerekmektedir.

Asgari Geçim İndirimi

Asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen geerçek kişiler yararlanabilecekitir. ( Ücret geliri elde eden dar mükellefler yararlanamaz). Ödenecek gelir vergisi (vergilendirilecek gelir), gelir vergisinden asgari geçim indirimi düşüldükten sonra hesaplanır.

Hesaplama, çalışanın ücretine bakmaksızın asgari ücrete göre yapılır. Asgari geçim indirimini hesaplarken, çalışanın aile yapısı ve medeni durumu dikkate alınır.

Asgari Geçim İndirimi 2020 yılı tutarları belirlendi; AGİ 2020 yılı en düşük tutarı 220,73 TL – en yüksek tutar 375,23 TL ‘dir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından karara bağlanan ve asgari ücret tutarının belirlenmesiyle netleşen asgari geçim indirimi tutarları aşağıda yer alan tabloda detaylı olarak gösterilmiştir.

AGİ 2020 tutarı hesaplamalarında asgari ücret tutarı baz alınmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucu AGİ tutarı tüm yıl için geçerli olmaktadır.

01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacak asgari geçim indirimi (agi) 2020 hesaplanmasına ilişkin tablosu aşağıda hazırlanmıştır.

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) 2020

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) 2020 Hesaplama (01.01.2020 – 31.12.2020)
Medeni Durum	Aylık Tutar
Bekar	220,73TL
Evli eşi çalışmayan	264,87 TL
Evli eşi çalışmayan 1 çocuklu	297,98 TL
Evli eşi çalışmayan 2 çocuklu	331,09 TL
Evli eşi çalışmayan 3 çocuklu	375,23 TL
Evli eşi çalışmayan 4 çocuklu	375,23 TL
Evli eşi çalışmayan 5 çocuklu	375,23 TL
Evli eşi çalışan	220,73 TL
Evli eşi çalışan 1 çocuklu	253,83 TL
Evli eşi çalışan 2 çocuklu	286,94 TL
Evli eşi çalışan 3 çocuklu	331,09 TL
Evli eşi çalışan 4 çocuklu	353,16 TL
Evli eşi çalışan 5 çocuklu	375,23 TL

Asgari Geçim İndirimi Yıllık Tutarı = ( Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x Asgari Geçim İndirimi Oranı) x % 15

Engellilik İndirimi

GVK’nın 31’inci maddesi uyarınca, çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş hizmet erbabı birinci derece, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece, % 40’ını kaybetmiş hizmet erbabı üçüncü ise derece engelli sayılır ve elde ettikleri ücret gelirlerinden aşağıda belirtilen aylık engellilik tutarları düşülür.

Engellilik indirimi ( 296 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklandığı üzere 01.01.2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere);

· Birinci derece engelliler için 900 TL

· İkinci derece engelliler için 460 TL

· Üçüncü derece engelliler için 210 TL

BRÜT MAAŞ:

Brüt maaş, Türkiye İş Kanunu’na göre çalışanlar tarafından kazanılan maaş tutarını belirtir.

· Brüt Maaş = Net Maaş + Toplam Kesintiler [ (Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Payı (işsizlik sigortası dahil) + gelir vergisi+ damga vergisi]

Not; Brüt ücrete sosyal güvenlik işveren payı dahil değildir.

NET MAAŞ:

Çalışanlar tarafından gerçekte alınan maaş tutarıdır.

· Net Maaş = Brüt Maaş – Toplam Kesintiler

İŞVEREN MALİYETİ:

Brüt maaşa ek olarak, işveren, işveren sosyal güvenlik payını ve işsizlik sigortası primlerini ödemelidir.

Çalışanın İşverene Toplam Maliyeti= brüt maaş+ sosyal güvenlik primi işveren ödeneği (işsizlik sigortası dahil)

SOSYAL GÜVENLİK PRİMİ VE İŞSİZLİK SİGORTASI:

Toplam sosyal güvenlik primi, Prime Tabi Kazancın (işsizlik sigortası dahil) %37,5’idir. Toplamın %15’i, çalışanın ödeneği olarak brüt maaştan düşürülür ve Prime tabi kazancın %22,5’i, işveren ödeneği olarak ek şekilde hesaplanır.

2020 Yılı Sigorta Primine Esas Ücret Sınırları açıklandı.

2020 yılı SGK Tavanı: 22.072,50 TL
2020 yılı SGK Tabanı: 2.943,00 TL

SGK Taban Ücreti ve Tavan Ücreti Sınırları

DÖNEM	TABAN ÜCRETİ	TAVAN ÜCRETİ
01.01.2020 – 31.12.2020	2.943,00 TL	22.072,50 TL

GELİR VERGİSİ:

Çalışanın Ücret Geliri, gelir vergisine tabidir ve işveren, çalışan adına bunu kesip vergi dairesine ödemekle sorumludur.

Gelir Vergisi Tabanı (Vergilendirilebilir Gelir) = Brüt Maaş- Sosyal Güvenlik Primi (Çalışan Payı)

Gelir Vergisi = Vergilendirilebilir Gelir * Gelir Vergisi Oranı (%)

2020 Yılı Vergi Dilimleri Ne Kadardır?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin tarife 01.01.2020 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden güncellenmiştir. 2020 yılında uygulanacak yeni gelir vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir;

Ücretliler İçin Uygulanacak 2020 Yılı Gelir Vergisi Tarifesi

Gelir Dilimi	Vergi Oranı
22.000 TL’ye kadar	Yüzde 15
49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası	Yüzde 20
180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL, fazlası	Yüzde 27
600.000 TL’nin 180.000 TL’si için 44.070 TL, fazlası	Yüzde 35
600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 191.070 TL, fazlası	Yüzde 40

Ücret Dışındaki Gelirler İçin Uygulanacak 2020 Yılı Gelir Vergisi Tarifesi

Gelir Dilimi	Vergi Oranı
22.000 TL’ye kadar	Yüzde 15
49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası	Yüzde 20
120.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL, fazlası	Yüzde 27
600.000 TL’nin 120.000 TL’si için 27.870 TL, fazlası	Yüzde 35
600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 195.870 TL, fazlası	Yüzde 40

DAMGA VERGİSİ

Damga vergisi brüt maaş üzerinden hesaplanır. Vergi oranı, 0,00759’dur.

Damga Vergisi = Brüt Maaş * Damga Vergisi Oranı

YABANCILARA ÖDENMESİ GEREKEN MİNİMUM ÜCRETLER

İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az:

1- Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı

2- Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı

3- Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler ile psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar için asgari ücretin 3 katı

4- Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, yukarıda sayılanlar dışındaki diğer mesleklerde (satış elemanı, pazarlama -ihracat görevlisi gibi görevler) çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı olması gerekmektedir.

Turizm animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı

Türkiye’de Ücret