HAFTA TATİLİ VE HAFTA TATİLİ ÜCRETİ

Çalışanların hafta tatili hakkı, anayasal bir haktır. Gerçekten, T.C. Anayasasının 50. maddesinde: “Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir” denmiştir.

İş Hukukunda Hafta Tatiline Hak Kazanma Koşulları ve Hafta Tatiline İlişkin Genel Esaslar

Hafta tatiline hak kazanabilmek için hizmet sözleşmesinin devam ediyor olup askıya alınmaması yetmemekte, ilgili işçinin hafta tatili gününden önce (İş Kanunu md. 63’e göre belirlenen) iş günlerinde çalışmış bulunması da gerekmektedir

Hafta tatiline hak kazanma noktasında çalışılmış gibi sayılan süreler Kanun md. 46/3’te belirtilmiştir. Buna göre;

a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,

b) Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri,

c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri çalışılmış günler gibi hesaba katılır.”

Hafta tatili kesintisiz 24 saat olarak kullandırılmak zorundadır. Hafta tatilinde işçinin 1 saatlik çalıştırılması hafta tatilini kesintiye uğratacağından, 1 saatlik çalışmada dahi hafta tatili ücretine tam olarak hükmedilmelidir Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmi dört saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez. Hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna göre hafta tatilinin yirmi dört saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır

Hafta tatilinin gün olarak başlangıç ve bitiş zamanının belirlenmesinde bir gece yarısından bunu izleyen gece yarısına (saat 00:00’dan 24:00’e kadar) geçen 24 saatlik devrenin dikkate alınması asıldır. Ancak, gece ve gündüz sürekli olarak faaliyet gösterilen ve postalar halinde işçi çalıştırılan bir işyerinde, işçiye kesintisiz 24 saat tatil yapma olanağı sağlanmış olması koşulu ile hafta tatili günü gece yarısından başka bir saatte başlatılabilir. Yargıtay’da bu görüşten hareketle üç posta halinde çalışılan bir işyerinde, cumartesi saat 24:00’de vardiyaya giren işçinin Pazar günü saat 08:00’e kadar çalışmasının Pazar (hafta tatili) çalışması sayılmayacağını ve bu süre için zamlı ücret istenemeyeceğine karar vermiştir

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. Saat ücretiyle çalışanların tatil ücreti, saat ücretinin 7,5 katıdır

Hafta Tatilinde İşçinin Çalıştırılması ve Ücret Ödeme Yükümü

Hafta tatili gününde işçinin çalıştırılabileceği hizmet akdi veya toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırılamaz. Böyle bir düzenleme kesinlikle geçersizdir. İş hukukunda esas olan işçilerin hafta tatili günü çalıştırılmaması olsa da çalışma hayatında bu ihlale rastlanmaktadır Bu çalışmanın hukuka uygun düşmeyeceği açıksa da yine de ücretlendirilecektir.

Yüksek mahkeme hafta tatili çalışmalarının ücretlendirilmesine ilişkin çeşitli kararlarında: “Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl hesaplanacağı yasalarda düzenlenmemiş ise de dairemizce hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir

Hafta Tatili Ücretinin Ödenmesi

Tatil günü ücretinin, işçinin normal ücretinin ödeneceği tarihte ödenmesi gerekir. Buna göre, ücretin haftada bir veya ayda bir ödenmesi halinde tatil günü ücretlerinin de aynı tarihte ödenmesi gerekecektir. 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanunda, hafta içindeki çalışma süresi altı gün olarak belirlenmiş ve her altı günlük çalışma sonucu işçinin yirmi dört saatten az olmamak üzere dinlendirileceği, 4857 sayılı İş Kanununda ise, genel bakımdan haftalık çalışma süresinin haftada en çok kırk beş saat olduğu, aksi kararlaştırılmamış ise bu sürenin işyerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, 4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği, öngörülmüştür.

Hafta Tatilinin Diğer Yasal Tatil Günleriyle Çakışması

Hafta tatilinin diğer yasal tatil günleriyle çakışması halinde, (aksine bir yasal veya sözleşmesel bir kural yoksa) işçiye iki ayrı tatil günü ödemesi yapılmaz. Ancak işte bunun yasal bir istisnası olarak yıllık izin sırasına rastlayan hafta tatili günleri için ayrıca tatil günü ücreti ödenir, zira yıllık izin süreleri iş günlerinden oluşacağından izin evresine denk gelen hafta tatili yıllık izinden sayılmaz.